مدیرگروه بیماری های مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تشریح علائم و عوامل بروز پارکینسون، به نقش کرونا بر بروز این بیماری اشاره کرد و گفت: کرونا توانست سبب وفور و تشدید پارکینسون شود.
دکتر فرزاد اشرافی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه پارکینسون دومین بیماری تخریبی یا اضمحلالی مغز پس از آلزایمر است، گفت: با افزایش سن، شیوع پارکینسون هم افزایش می‌یابد. آمار شیوع این بیماری ۱۰۰ الی ۳۰۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر است که بر اساس سن و جغرافیا این عدد شیوع می‌تواند متغیر باشد. همچنین شیوع بیماری پارکینسون در مردان اندکی بیش از زنان است.
ابتلا به پارکینسون چه زمانی رخ می‌دهد؟
وی افزود: در ساقه مغز قسمتی وجود دارد که تحت عنوان ماده سیاه شناخته می‌شود که ماده‌ای شیمیایی به نام دوپامین ترشح می‌کند که به علل ناشناخته یا مصرف برخی داروها و سموم این ناحیه ترشح ماده شیمیایی دوپامین را که در کنترل و هماهنگی حرکات بدن نقش دارد از دست می‌دهد؛ بنابراین با کاهش این ماده شیمیایی علائم پارکینسون بروز پیدا می‌کند.
عوامل موثر بر بروز پارکینسون
او با اشاره به اینکه علت عدم ترشح دوپامین و بروز پارکینسون ناشناخته است، اظهار کرد: در برخی موارد علائم پارکینسون ناشی از مصرف برخی داروها و یا سموم است. مثلا مسمومیت با مونوکسید کربن، منگنز، الکل و مصرف برخی داروهای ضد روانپریشی می‌تواند علائم شبیه به بیماری پارکینسون ایجاد کند. یکی دیگر از عللی که علائم پارکینسون را ایجاد می‌کند، مصرف سموم دفع آفات نباتی است و کشاورزانی که از این سموم استفاده می‌کنند در ریسک علائم پارکینسون هستند.
سهم ۱۰ درصدی عوامل ژنتیکی در ابتلا به بیماری
وی با بیان این که این بیماری با افزایش سن افزایش می‌یابد، گفت: اصولا در سنین کمتر از ۵۰ سال بیماری رخ نمی‌دهد اما در ۱۰ درصد موارد فرم ژنتیکی بیماری در سنین کمتر از ۵۰ سال هم بروز پیدا می‌کند.
لرزش ناشی از پارکینسون همواره یکطرفه است
وی درباره علائم بیماری پارکینسون، تصریح کرد: برخی علائم حرکتی و برخی دیگر غیرحرکتی است. علائم حرکتی که می‌تواند ناتوان کننده باشد شامل لرزش در یک سمت بدن است که بیشتر در یک دست ایجاد می‌شود. این لرزش زمانی ظاهر می‌شود که دست بی‌حرکت و در حالت استراحت است و زمانی که فرد قرار است کاری انجام دهد، لرزش از بین می‌رود. البته با پیشرفت بیماری ممکن است این لرزش به سمت مقابل بدن هم انتقال پیدا کند اما شروع علائم پارکینسون همواره یک طرفه است و هیچگاه در دو سمت آغاز نمی‌شود.
علائم پارکینسون را بهتر بشناسید
وی افزود: علامت دوم کندی حرکات فرد مبتلا است. این کاهش سرعت حرکت اندام‌ها می‌تواند حتی به اختلال بلع بیمار هم برسد و همین سبب می‌شود بزاق بیمار از دهان بیرون بیاید؛ زیرا تعداد بلع او کاهش یافته است. همچنین کندی حرکات در صورت هم دیده می‌شود، به این معنا که صورت بیمار بی‌روح است و حتی تعداد پلک زدن بیمار هم کم می‌شود؛ در واقع در حالت معمول هر فرد بین ۱۲ تا ۲۰ بار پلک میزند؛ اما در مبتلایان به پارکینسون تعداد پلک زدن کاهش می‌یابد.
اشرافی علامت سوم بروز پارکینسون را سفتی اندام معرفی کرد و افزود: همان سمتی که لرزش از آنجا شروع می‌شود ممکن است با سفتی اندام هم مواجه شود. این سفتی می‌تواند در عضلات شانه ایجاد شود که بیمار را دچار شانه درد کند که گاهی اوقات این عارضه با التهاب شانه اشتباه گرفته می‌شود. سفتی عضلات محوری بدن سبب خم شدن بیمار مبتلا به پارکینسون می‌شود. اختلال در راه رفتن، اختلال در تعادل، کند شدن راه رفتن از علائم بیمار است.
وی افزود: اما سایر علائم غیر حرکتی شامل اختلال شناختی تا ۳۰ درصد (اختلال حافظه)، اختلال خلقی افسردگی و اضطراب، توهم و هذیان به دنبال مصرف داروهای پارکینسون و افزایش سن که در موارد پیشرفته بیماری مشاهده می‌شود، اختلال و آپنه خواب، سندروم پای بیقرار، اختلال ادراری، اختلال گوارشی شامل نفخ شکم و یبوست، افت فشارخون و اختلالات بویایی است.
او درباره شیوه تشخیص بیماری پارکینسون، تصریح کرد: تشخیص بر اساس شرح حال و معاینه پزشک مغز و اعصاب است. در برخی موارد که پزشک شک داشته باشد ممکن است نیاز به اسکن هسته‌ای یا MRI مغز و سایر آزمایشات تخصصی احساس شود.
کدام لرزش‌ها به معنای پارکینسون است؟
این استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه باید به یاد داشته باشیم هر لرزشی به معنای پارکینسون نیست، اظهار کرد: برخی لرزش‌های خوش‌خیم ژنتیکی که شایع‌تر از پارکینسون است و در افراد جوان دیده می‌شود، دو طرفه است. همچنین مصرف خودسرانه و طولانی مدت داروهای ضد روانپریشی می‌تواند سبب لرزش، کندی و علائم شبیه به پارکینسون شود. برخی ضایعات و توده‌های مغزی هم می‌تواند علائم مشابه پارکینسون داشته باشد. ورزش‌هایی که سبب ضربات متعدد به مغز شود هم سبب می‌شود کسانی که این ورزش‌ها را انجام می‌دهند مستعد ابتلا به پارکینسون و آلزایمر باشند.
انجام اعمال جراحی برای بیماران دارای لرزش مقاوم
وی افزود: خوشبختانه با دارو درمانی می‌توانیم علائم پارکینسون را کنترل کنیم، اما اگر لرزش فرد با دارو کنترل نشود در شرایط خاصی که متخصص مغز و اعصاب تشخیص می‌دهد ما می‌توانیم بیمار را عمل کرده و داخل مغزش الکترود قرار دهیم تا لرزش را کنترل کنیم. البته عمل جراحی برای تمام بیماران توصیه نمی‌شود و برای کسانی توصیه می‌شود که لرزش مقاوم دارند و به دارودرمانی پاسخ نمی‌دهند. فرد مبتلا با درمان دارویی می‌تواند طول عمری تقریبا مشابه افراد عادی داشته باشد.
نقش کرونا بر وفور و تشدید پارکینسون
وی در پاسخ به سوالی درخصوص عوارض بیماری کرونا بر پارکینسون، تصریح کرد: تجاربی که به دست آوردیم نشان داد در برخی افراد بعد از ابتلا به کرونا، علائم پارکینسون ظاهر شده است که مطالعات مختلفی می‌گوید شاید این افراد پیش از ابتلا به کووید۱۹ در مرحله پیش پارکینسون بودند و کرونا توانست بیماری پارکینسون آنها را نمایان کند؛ بنابراین کرونا توانست سبب وفور و تشدید پارکینسون شود.
