ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم، دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت، سازمان غذا و دارو ضمن هشدار نسبت به افزایش مسمومیت ناشی از متانول نسبت به سال گذشته اعلام کرد: مردم برای پیشگیری از بروز مسمومیت از تهیه الکل یا محلولهای الکلی از منابع غیر مطمئن جدا پرهیز کنند.
به گزارش ایفدانا، با توجه به شیوع گسترده بیماری ناشی از کرونا ویروس جدید یا کووید-۱۹ در کشور و تاکید بر بهداشت دست ها و گندزدایی مناسب سطوح در منازل و اماکن و نقش مهم استفاده از اقلام ضدعفونی کننده از جمله فرآورده های بر پایه الکل اتیلیک (اتانول) ، بر اساس مشاهدات و اطلاعات بدست آمده در ماه های اخیر (اسفند ۱۳۹۸و فروردین ۱۳۹۹) از برخی بیمارستانهای کشور، متاسفانه با افزایش موارد مسمومیت با متانول و الکل های تقلبی و مرگ ناشی از آن مواجه بوده ایم.
نیاز جامعه به استفاده از الکل جهت ضدعفونی دستها و سطوح، متاسفانه پای سودجویان را به عرصه قاچاق الکل بازکرده و این امر منجر به توزیع الکل های تقلبی شده است. متعاقب دسترسی آسان به الکل، عده ای ناآگاه با تهیه الکل تقلبی اقدام به مصرف خوراکی آن نموده اند که نتیجه این امر مسمومیت شدید، کوری و حتی مرگ بوده است. به نحوی که بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور، در بازه زمانی اول اسفند ۱۳۹۸تا ۱۹ فروردین ۱۳۹۹ بیش از سه هزار نفر در اثر مصرف الکل مسموم شده اند و از این میان ۷۲۸ نفر جان خود را از دست داده اند.
باید توجه کرد که الکل های تقلبی و قاچاق، یا به صورت فله ای و بی نام و نشان عرضه می شوند و یا برعکس مندرجات روی بسته بندی، نه تنها حاوی اتانول نیستند، بلکه حاوی مقادیر بالایی متانول هستند. مرگ در اثر مشروبات الکلی که به کشور قاچاق می شود نیز یکی دیگر از عوامل مرگ ناشی از الکل است.
در این رابطه توجه به نکات زیر دارای اهمیت است:
۱- بر اساس مستندات علمی، مصرف خوراکی الکل اتیلیک (اتانول) و یا غرغره کردن اتانول در محوطه دهانی هیچگونه اثری در پیشگیری از عفونت کرونا ویروس جدید ندارد و با خطر بروز مسمومیت ناشی از اتانول همراه است.
۲- الکل متیلیک یا همان متانول، ضمن اینکه دارای اثرات ضد میکروبی بسیار ناچیزی در مقایسه با الکل اتیلیک (اتانول) است، به علت سمیت بالا، مصرف خوراکی آن با بروز مسمومیت های شدید، کوری و مرگ همراه است.
۳- بر خلاف اتانول که جذب پوستی از پوست سالم ندارد، میزان جذب پوستی متانول به ویژه در پوست های آسیب دیده بالا بوده و می تواند سبب بروز مسمومیت شود.
۴-با توجه به خصوصیت سمی متانول، مراجع و راهنماهای معتبر بین المللی، هیچ گونه توصیه ای مبنی بر استفاده از متانول جهت ضدعفونی دست، پوست، لوازم و تجهیزات پزشکی و سطوح (مانند: دستگیره در، میز کار، کف و...) وجود ندارد.
۵- خوردن بیش از حد الکل حتی اگر دست ساز نباشد، اثرات مخربی به دنبال خواهد داشت و می تواند منجر به عدم هوشیاری و حتی کما و در نهایت مرگ شود. این واکنش ها در بدن بستگی به میزان مصرف الکل دارد. افزایش بیش از حد الکل در جریان خون، باعث آسیب به بخش هایی از مغز می شود که کنترل سیستم های حیاتی بدن از جمله سیستم تنفسی و قلبی را برعهده دارند و شامل این موارد است: گیجی، خواب آلودگي، كاهش هوشیاری، استفراغ، تشنج ، اختلال تنفس، کاهش ضربان قلب، كاهش دماي بدن، اختلال در تعادل الكتروليت هاي خون و مرگ.
۶- مسمومیت با متانول اغلب از طریق خوردن این ماده گزارش شده ولی مسمومیت از طریق تنفس و تماس پوستی هم دیده شده است.
۷- باتوجه به اين كه در اورژانس بیمارستان ها دسترسي به امكانات آزمايشگاهي براي تعيين سطح سرمي متانول وجود ندارد، شناسایی فرد مسموم از روی تظاهرات بالینی دارای اهمیت است و انجام اقدامات درمانی سریع، چه بسا می تواند منجر به نجات جان فرد مسموم شود.
۸- در مسمومیت حاد با متانول، بیمار در عرض
نیم تا چهار ساعت اول بعد از مصرف دارای علایمی مانند: تهوع، استفراغ، درد شكمي، سردرد، گيجي و خواب آلودگي و عدم تعادل است. معمولاً بيماران در اين مرحله به پزشك مراجعه نمي كنند و همین عامل باعث پیشرفت مسمومیت می گردد. پیشرفت مسمومیت درصورت عدم مراجعه به بیمارستان و درمان، پس از گذشت زمان به صورت متوسط بین شش تا بیست و چهار ساعت، به صورت اختلالات بینایی، افت فشار خون، اسیدوز متابولیک، تغییرات ریتم قلبی، تشنج، کما و التهاب پانکراس و حتی مرگ دیده می شود.
۱۰- مهم ترین علایم سمیت چشمی در مسمومیت با متانول، به شکل تاری دید، اختلال در شناسایی و تشخیص رنگ ها، دید برفکی، ترس از نور و حتی کوری کامل است.
۱۱- توصیه می شود در صورت مشاهده علائم اولیه، فرد مسموم هرچه سریعتر به مراکز درمانی منتقل و اقدامات درمانی برای رفع سمیت و تثبیت بیمار صورت پذیرد.
با توجه به موارد ذکر شده، به هموطنان عزیز توصیه می شود به هیچ وجه از الکل متیلیک (متانول) و یا الکل صنعتی (که حاوی درصدهای مختلفی از اتانول به همراه متانول می باشد)، برای ضد عفونی دست و پوست استفاده نکرده و چنانچه قصد دارند از فرآورده های ضدعفونی بر پایه الکل استفاده کنند، تنها از محلول های آبی الکل اتیلیک (اتانول) تهیه شده در داروخانه ها و یا فرآورده های استاندارد حاوی الکل اتیلیک (اتانول) تولید شده توسط کارخانجات معتبر که در داروخانه ها توزیع می شود، با غلظت مناسب ( ۷۰ درصد) و با رعایت اصول توصیه شده، استفاده کنند و از تهیه الکل یا محلولهای الکلی از منابع غیر مطمئن جدا پرهیز کنند.
