یکی از چالش‌های اصلی طرح تحول سلامت نبود نظام ارجاع و پزشک خانواده است و مهم‌ترین گامی که برای اجرایی شدن نظام ارجاع باید برداشته شود، الکترونیکی شدن دفترچه‌های درمان و پرونده‌های الکترونیک سلامت در کشور است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،به‌دلیل اینکه از طریق پرونده الکترونیک سلامت که همان نسخه دیجیتال پرونده‌های کاغذی است سوابق درمانی و بهداشتی هر فردی از بدو تولد ثبت خواهد شد.
همچنین سوابق پزشکی و درمانی، تاریخ مراجعه به پزشک، رادیولوژی و آزمایشگاه‌ها، نتایج آزمایش‌های پزشکی و... که در این پرونده‌ها ثبت می‌شود می‌تواند سهم بسزایی در کاهش هزینه‌های درمانی کشور داشته باشد. از سویی دیگر سال‌های بسیاری است که مسئولان وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌ای مانند بیمه تأمین اجتماعی که خدمات درمانی ارائه می‌دهند از راه‌اندازی این پرونده خبر می‌دهند.
این در حالی است که تا به حال تنها 170هزار مرکز درمانی متصل شده‌اند با وجود این همچنان این پرونده با چالش‌های بسیاری همراه است.
سیدمحمود تارا، رئیس دفتر مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در این‌باره می‌گوید: از وزارت ارتباطات انتظار اتصال امن داریم و همچنین سازمان ثبت احوال تا بتوانیم از کارت هوشمند در این چرخه استفاده کنیم و یا مرکز آمار که ما را همراهی کند. تا این همکاری‌ها نباشد نمی‌توانیم کار را جلوتر ببریم. همچنین نبود بودجه کافی می‌تواند تأخیر بسیاری در کار ایجاد کند.
آخرین وضعیت الکترونیکی شدن پرونده سلامت ایرانیان چگونه است؟
هم‌اکنون بیش از 170هزار مرکز براساس برنامه جامعی که طراحی کرده‌ایم متصل به سامانه پرونده الکترونیک سلامت شده‌اند. پیشرفت بسیار خوبی هم در این زمینه داشته‌ایم و مراکز بستری و همچنین مراکز بهداشتی که نزدیک به 30هزار مرکز هستند تقریبا متصل شده‌اند، نزدیک به 12هزار داروخانه نیز متصل شده‌اند، آزمایشگاه‌ها و مراکز تصویربرداری هم در حال اتصال هستند و این چرخه به این سمت‌وسو می‌رود که مطب‌ها هم وصل شوند تا چرخه کامل شود.
ازطرفی دیگر مرکز تبادل خوشه سلامت را به‌عنوان یکی از تکالیف دولت الکترونیک پیاده و همه اینها را متصل کرده‌ایم به خوشه سلامت و پرونده الکترونیک سلامت که درواقع به‌عنوان نسخه‌های سیستمی برای ارائه خدمات سلامت استفاده می‌شوند.
لازم است بگویم که ما یک پرونده الکترونیک سلامت داریم برای بحث دسترسی شهروندان و پرونده سلامت خود شهروند که قابل استفاده برای شخص شهروند است و یک پرونده داریم به‌عنوان بستر خدمات سلامت الکترونیک؛ یعنی آنچه در قانون به‌عنوان ماده74 خواسته شده، به‌عنوان تکلیف و به‌عنوان بستر برای خدمات نظام ارجاع، پزشک خانواده و بیمه الکترونیک به مرحله اجرا می‌رسد.
همچنین در 10 دانشگاه و استان نظام ارجاع انجام می‌شود. ضمن اینکه همه مراکز دولتی ما در بخش بستری به این نظام متصل هستند تا بتوانند بدون دفترچه استعلام و استحقاق وضعیت بیمه خود را دریافت کنند. همچنین در شهرهایی چون کرمان و مازندران چرخه مراکز سرپایی را متصل کرده‌ایم به نظام پرونده الکترونیک سلامت که برای اتصال نظام نسخه الکترونیک و نسخه‌پیچی که برای آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها و مراکز فیلمبرداری است کاربرد دارد.
همچنین چرخه نسخه شهروندی پرونده الکترونیک سلامت را راه‌اندازی کرده‌ایم، به همین سبب درگاه پرونده الکترویک سلامت را به‌زودی برای رونمایی جهت بهره‌مندی شهروندان آماده می‌کنیم.
فعالیت نسخه شهروندی چگونه است؟
در این چرخه شهروندان می‌توانند وارد پرونده خود شوند و از اطلاعات مندرج در پرونده گرفته تا نوبت گرفتن از مراکز درمانی، دسترسی به لیست‌های تعرفه، سرویس‌های سلامت و حتی درخواست نسخ دارویی در داروخانه‌ها مطلع شوند. در واقع نسخه شهروندی نسخه‌ای است که مردم آن را حس می‌کنند.
چه زمانی افتتاح می‌شود؟
افتتاح آن به برنامه‌های رئیس‌جمهور بستگی دارد، زیرا قرار است از سوی ایشان این اتفاق بزرگ در حوزه سلامت رخ دهد اما ما از پایان سال آماده هستیم که فاز اول طرح را برای شهروندان راه‌اندازی کنیم.
چه جاهایی غیر از داروخانه‌ها به پرونده الکترونیک سلامت متصل هستند؟
ما نزدیک به 7نوع مرکز داریم که از مراکز بستری گرفته تا پاراکلینیک، داروخانه، تصویربرداری، مراکز اورژانس و انتقال خون و همه مراکز درمانی و سرپایی را شامل می‌شود.
درحال حاضر همه مراکز بهداشتی ما به غیراز یک تعداد که در مناطق صعب‌العبور وجود دارند و پایگاه‌های جامع سلامت که حدودا 20هزار مرکز هستند متصل شده‌اند و مراکزی که متصل نیستند از طریق مراکز دیگر و مراکز معین‌شان متصل هستند.
مراکز بستری که همه متصل هستند و مراکز خصوصی هم وارد این چرخه شده‌اند. تقریبا 12هزار داروخانه متصل هستند و حدود 6هزارآزمایشگاه هم درحال اتصال هستند و این داخل چرخه است. همینطور مراکز تصویربرداری با اینکه تعدادشان کم است هم در حال اتصال هستند.
ضمن اینکه باید بگویم ما در مطب‌ها عقب‌تر هستیم، چون سامانه اولیه را ندارند، با این حال 50شرکت فعال درحوزه سامانه مطب را فراخوان و آنها را آموزش داده‌ایم که در حال اتصال به سامانه هستند و امیدواریم با کمک نظام پزشکی زودتر مطب‌ها هم به پرونده الکترونیک سلامت متصل شوند.
همچنین ما به‌زودی از یک درگاه رونمایی خواهیم کرد و داشبورد پیشرفت نظام پرونده را در کشور و نقاط مختلف استان‌ها و مراکز متصل به همه مردم و مسئولان نشان خواهیم داد، همه مراکز هم از طریق دفاتر پیشخوان پلاک اتصال به پرونده الکترونیک سلامت را دریافت خواهند کرد. این پلاک کمک می‌کند مردم زمانی که به داروخانه یا آزمایشگاه مراجعه می‌کنند مطمئن شوند که داده‌هایشان در پرونده الکترونیک سلامت وارد شده است.
احساس نمی‌کنید کار به کندی در این زمینه پیش می‌رود؟
پرونده الکترونیک سلامت متعلق به برنامه پنجم و ششم است و در برنامه ششم تعهد ما این بوده که تا پایان سال دوم یعنی تا پایان امسال این چرخه را برقرار کنیم. همانطور که در گذشته هم تأکید کرده‌ام این کار شروع خاصی ندارد و شروع آن همراه با خدماتی است که روی آن قرار می‌گیرد. اینگونه نیست که بگوییم این کار روز خاصی شروع شود و یا یک روز پایان یابد؛ نه، این کار دائما در حال رشد و توسعه است.
همچنین بیمه سلامت و تأمین اجتماعی هم به نسبت قبل همکاری بهتری دارند و متصل شده‌اند، بیمه کمیته امداد نیز در حال اتصال است اما هنوز ارتباط برقرار نشده و بیمه‌های تکمیلی هم برای این کار وارد همکاری شده‌اند.
با این همه در بحث پرونده الکترونیک سلامت نمی‌توانیم بگوییم که چه تعداد آدم تحت پوشش هستند، چون زمانی که مراکز بستری کشور تحت پوشش هستند اینگونه می‌شود که هر فرد که به بیمارستان و مراکز بهداشتی مراجعه کند پرونده‌اش در دسترس قرار می‌گیرد اما اگر به مطب برود به این علت که وصل نیستند نمی‌توانیم بگوییم چه تعدادی وصل هستند؛ ضمن اینکه در پرونده الکترونیک مراکز مهم هستند، نه افراد.
پس چرا همچنان بیماران باید برای مراجعه با خود دفترچه همراه داشته باشند؟
بحث دفترچه بیمه وقتی حذف می‌شود که کل 170هزار مرکز درمانی متصل شوند؛ حتی یک مرکز هم بماند در کار اخلال به‌وجود می‌آید. به همین دلیل در فاز اول گفتیم که از اصطلاح حذف استفاده نکنند و از اصطلاح کاهش دفترچه استفاده کنند.
ضمن اینکه ما با مشکلات بسیاری در این زمینه روبه‌رو هستیم که در واقع به سازمان‌های دیگر مرتبط است و نیاز به همکاری از سوی آنها احساس می‌شود. یا اینکه مشکلاتی که درباره پرونده الکترونیک داریم این است که در سال‌های گذشته بودجه‌ای برای کار به‌صورت مجزا دیده نشده است. مثلا تقاضای بودجه‌ای که برای پرونده الکترونیک سلامت در سال97 برای زیرساخت کشوری داشتیم حدود 200میلیارد تومان بود در صورتی که بودجه‌ای که تصویب شد 375میلیون تومان بود که این پول کفاف یک قسمت از یکی از سرورهای ما را هم نمی‌دهد.
چه سازمان‌هایی باید همکاری کنند؟
سیدمحمود تارا، رئیس دفتر مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت می‌گوید: به‌طور مثال سازمان ثبت احوال بحث کارت هوشمند را برای دسترسی به پرونده الکترونیک سلامت آماده نکرده است، سازمان ثبت احوال باید تسریع کند تا بتوانیم از کارت هوشمند در این چرخه استفاده کنیم.
سیستم مرکز آمار ایران و شرکت‌های پست برای آدرس‌ها آماده نشده است و مرکز آمار ایران باید کمک کند که بتوانیم در چرخه خانوارها بحث پرونده الکترونیک سلامت را که پرونده‌ای خانواده‌محور است، انجام دهیم یا ما از وزارت ارتباطات انتظار داریم که آن چندهزار مرکزی که ارتباط الکترونیک با ما دارند اتصال‌شان را برای ما برقرار کنند و یا کمک کنند شبکه امن 170هزار مرکز را در کشور برقرار کنیم تا این شبکه امن بتواند با کیفیت بالا داده برخط را برای ما ارسال کند و این بزرگ‌ترین کمک برای ماست. این همکاری‌ها باید تسریع شود چراکه تا این همکاری‌ها نباشد نمی‌توان کار را پیش برد و همان وعده وعید می‌شود.
